10 juni 2017

Zelf verse notenmelk maken – basis, tips & tricks

Sandra basisrecepten, drankjes glutenvrij, lactosevrij, notenmelk, veganistisch, vegetarisch, zadenmelk 4 Comments

Notenmelk is voedzaam en gezond. Je kunt het gebruiken als alternatief voor koemelk, of het af en toe maken als extraatje, omdat je er zo lekker mee kunt variëren in smaak. Er is een wereld van verschil tussen notenmelk uit de winkel en degene die je zelf vers bereid hebt en het goede nieuws is, dat het heel gemakkelijk zelf klaar te maken is. Het enige wat je nodig hebt is een keukenmachine of blender, een notenmelkzakje, stuk kaasdoek of schone theedoek om de melk mee te zeven en een ruw idee van de smaak die je wilt verkrijgen. O ja, en wat noten.

Voor wie hiermee aan de slag wil, heb ik hieronder een overzichtje gemaakt van hoe je thuis verse notenmelk klaarmaakt. Je vindt het basisrecept dat je los kunt laten op alle noten en zaden die je lekker vindt, en tips voor toevoegingen, smaakmakers en gebruik. Daarnaast vind je de link naar het recept van mijn favoriete notenmelksmoothie van dit moment, mijn kurkumasmoothie met mango en limoen.

Veel plezier!

Welke noten kun je gebruiken?

Als je noten tot notenmelk wilt verwerken, zijn de keuzemogelijkheden onbeperkt. Denk aan amandelen, cashewnoten, paranoten, hazelnoten, macadamia’s, tijgernoten, walnoten, pecannoten, pistachenoten….. De belangrijkste leidraad is je eigen smaakvoorkeur en de vraag waarvoor je de melk wilt gebruiken. Amandelmelk en cashewmelk zijn mild, romig en neutraal van smaak, wat ze lekker maakt om zo te drinken, maar ook heel geschikt als basis voor smoothies of als vervanger van koemelk bij het koken of bakken. Pecannoten, hazelnoten, walnoten en pistachenoten hebben elk een uitgesprokener smaak. De melk die je hiermee krijgt is heerlijk om zo te drinken en kan een geweldige smaakbijdrage leveren aan je gerechten, maar als je hem wilt gebruiken om ermee te koken of bakken, is het slim om van tevoren in te schatten of die nootachtige smaak in dat gerecht goed of juist minder goed werkt.

Ongebrande noten zijn de beste basis voor notenmelk en resulteren in melk met een milde smaak. Voor een sterkere notensmaak kun je de rauwe noten kort zelf in de oven roosteren, zonder olie, zo’n 5-8 minuten bij 180°C. Dat lijkt omslachtiger dan gewoon gebrande noten te kopen, maar het geeft je meer controle over het bewerkingsproces en dat is dan weer fijn.

Notenmelk maken – de basis

Ingrediënten – voor ca. 450 ml gefilterde melk

• 100 g ongezouten, ongebrande noten naar keuze
• ruim water om te weken
• 500 ml water voor het maken van de melk
• snufje zout naar smaak (optioneel)

Bereiding

Doe de noten in een kom en voeg zoveel koud water toe dat ze ruim onder staan. Laat de noten 2-8 uur weken. Hoeveel tijd de noten nodig hebben om zacht te worden, verschilt per soort. Beneden, onder het kopje “weken”, kun je hier meer over lezen.

Giet de noten af in een zeef en spoel ze goed af onder stromend koud water. Doe de noten in een blender met de aangegeven hoeveelheid vers water en maal ze zo fijn mogelijk.

Giet het mengsel in een notenmelkzakje of in een stuk kaasdoek. Knijp boven een kom of kan zo veel mogelijk vocht uit de notenpulp. Of het nodig is om het mengsel te filteren, hangt overigens af van het type noten dat je gebruikt hebt: zie hiervoor de aantekening beneden.

Verdun de gezeefde notenmelk met wat extra water, als je dit nodig vindt. Breng de melk op smaak met een beetje zout en eventuele smaakmakers naar keuze.

Gebruik hem direct, of giet de melk in een afsluitbare kan en bewaar hem tot 3-4 dagen in de koelkast. Als hij wat langer staat, zal hij zich in vaste en vloeibare bestanddelen splitsen; schud hem daarom even goed door als je hem uit de koelkast haalt en dan is hij weer klaar voor gebruik.

Wel of niet weken? En zo ja, hoe lang?

De belangrijkste redenen om noten voor te weken zijn een principiële en een praktische. De principiële is, dat het weken de noten gemakkelijker verteerbaar maakt en dat het volgens sommigen – maar dat is een kwestie van smaak – de smaak van de noten verbetert. Een praktische reden om de noten te weken, is dat het de noten zachter maakt, waardoor ze in de blender gemakkelijker en fijner te malen zijn. Dat laatste is vooral prettig als je niet zo’n krachtige blender of keukenmachine hebt. Sommige blenders zijn echter zo krachtig dat ze zonder problemen ook ongeweekte noten tot gruis kunnen vermalen. In dat geval is er niets op tegen om de noten rechtstreeks tot melk te verwerken.

Sommige noten hebben meer tijd nodig om zacht te worden dan andere. Voor de meeste noten wordt geadviseerd om ze 8 uur te weken. Cashewnoten, paranoten, walnoten, pistachenoten en pecannoten zijn zachter en gemakkelijker te verwerken. Bij deze noten kun je ervoor kiezen om ze ongeweekt te malen, of om de weektijd te beperken tot 2 à 4 uur.

Wel of niet filteren?

Hoe glad de melk wordt door het malen, hangt af van de kracht van de blender en van het type gebruikte noten. Als je amandelen en hazelnoten gebruikt, zitten er na het malen nog flink wat vaste bestanddelen in de melk. Bij deze noten kan het zelfs handig zijn om de grootste hoeveelheid pulp er met een gewone zeef uit te zeven voor je het restant filtert in een notenmelkzakje.

Cashewnoten en pecannoten laten zich aan de andere kant zo glad malen dat je ervoor kunt kiezen om de melk ongefilterd te gebruiken. Dit kan een prettig idee zijn, omdat je hierbij alle vezels en ieder beetje voedingswaarde uit de noten benut. Maar afhankelijk van je blender kan het zijn dat de melk dan nog een beetje korrelig is. Als je de melk wilt gebruiken om zo op te drinken, kan het dus alsnog een goed idee zijn om hem te filteren en de overgebleven pulp in een ander gerecht te verwerken – zie voor tips hiervoor beneden.

Hoe gebruik je notenmelk?

• om zo op te drinken, au naturel of op smaak gebracht met zoetstoffen of smaakmakers (zie voor tips beneden!)
• als ingrediënt in zoete en hartige gerechten
• als basis voor smoothies, bijvoorbeeld in mijn lekkere kurkumasmoothie met mango en limoen
• in warme drankjes, zoals warme chocolademelk of opgeschuimd in café of chai latte (met kardemom!)

Toevoegingen aan de notenmelk

• zoetmakers
  • je kunt de melk na het zeven naar wens zoeten met ahornsiroop, agavesiroop, rijstsiroop, dadelstroop, honing, kokosbloesemsuiker, rietsuiker, stevia of andere zoetmiddelen naar keuze. Je kunt ook vóór het malen een paar dadels of gedroogde vijgen aan de noten toevoegen.
• smaakmakers
  • kaneel en vanille zijn ideale smaakmakers. Maar denk ook aan cacao, kardemom, kruidnagel, piment, nootmuskaat en verse of gemalen kurkuma en gember.
• zaden, pitten en granen voor extra smaak en voedingswaarde
  • bijvoorbeeld lijnzaad, hennepzaad, sesamzaad, havervlokken, zonnebloempitten, pompoenpitten… Je kunt de zaden als extraatje aan de noten toevoegen, of ze zelfstandig tot zadenmelk verwerken, op dezelfde manier als je dat met noten zou doen. Ze zijn vreselijk voedzaam, maar hebben ook een uitgesproken smaak. Je kunt de smaak verzachten door wat zoetstof en bijvoorbeeld vanille toe te voegen – het is hierbij dus een kwestie van experimenteren en uitproberen wat je lekker vindt. Hennepzaad kun je ongeweekt tot melk verwerken; de overige zaden kun je 2-8 uur met de noten mee laten weken voor je ze maalt.

Wat te doen met de overgebleven vezels?

Afhankelijk van de gebruikte noten of zaden hou je meer of minder pulp over na het filteren. Het is zonde om die weg te gooien, want je kunt hem op verschillende manieren verwerken. Je kunt hem gebruiken als basis voor zoete baksels, zoals cakejes, mueslirepen of bliss balls, of voor hartige gerechten, zoals crackers, dips of pizzabodems. Je kunt hem toevoegen aan smoothies voor een snel ontbijt of tussendoortje. Als je er niet direct gebruik van wilt maken, kun je hem drogen en tot meel verwerken. En je schijnt hem te kunnen gebruiken als scrub – maar dat is iets dat ik nog moet uitproberen…

Tot slot

Aan de hand van deze basis valt er volop te variëren. Dus ik ben benieuwd: zijn er lekkere smakencombinaties waar ik nog niet aan gedacht heb? En wat is jouw favoriete toepassing van notenmelk? Ik hoor het graag!

Liefs,

Sandra